Fot. Archiwum

W teorii gier strategia to plan opisujący postępowanie gracza we wszystkich możliwych sytuacjach. Takiego algorytmu nie da się jednak stworzyć dla ludzkich zachowań w sytuacjach konfliktowych.

Można natomiast tak "podszkolić gracza", by, stojąc w obliczu sporu, potrafił wybrać właściwy – ze względu na specyfikę sytuacji – sposób postępowania. Emocje są wówczas złym doradcą. Powodują, że widzimy rzeczywistość w sposób uproszczony, często pomijając istotne przesłanki, które być może zmieniłyby charakter naszych reakcji. "Gorąca głowa" to wręcz gwarancja braku dystansu, racjonalnego oglądu sytuacji czy oceny zachowań i intencji uczestniczących w niej osób. Na skutek tego pojawiająca się reakcja jest zwykle zgodna z dominującą, właściwą nam tendencją. Niestety, nie zawsze dobrą.

Jeśli jednak powściągniemy emocje i chłodnym okiem zerkniemy na "pole gry", pojawia się możliwość optymalnego wyboru stylu podejmowanej akcji. Unikanie konfliktu przez odwlekanie reakcji, ignorowanie czy ograniczenie kontaktów z osobą zaangażowaną w spór może być bardzo dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy:

• nie ma szans na inne lub są one minimalne (apodyktyczny szef, teściowa);
• przedmiot sporu jest mało istotny (chodzi o przysłowiową pietruszkę);
• trzeba ostudzić emocje swoje i/lub partnera (czas leczy rany).

Z kolei łagodzenie konfliktu, zgoda na przyjęcie rozwiązania proponowanego przez druga stronę – może być bardzo dobrą reakcją, gdy:

• popełniliśmy błąd, wchodząc w konflikt, i pragniemy się z niego wycofać (przejaw rozsądku i dobrej woli);
• bardziej zależy nam na utrzymaniu dobrych relacji z drugą osobą niż na przedmiocie sporu, który jednak dla partnera jest niezwykle istotny;
• druga strona konfliktu ma nad nami tak dużą przewagę, że angażowanie się w spór naraża nas jedynie na straty.

Styl kompromisowy, najbardziej pospolity sposób reagowania w sytuacjach konfliktowych, jest szczególnie użyteczny, gdy:

• obie strony dysponują w sporze porównywalną siłą argumentów, perswazji, wywierania wpływu;
• oczekiwania lub żądania obu stron są wygórowane;
• czas na rozwiązanie sporu jest mocno ograniczony.

Współdziałanie jest jednym z najbardziej pożądanych sposobów rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Jego skuteczność zależy jednak od spełnienia kilku warunków:

• obie strony muszą być zainteresowane zarówno utrzymaniem dobrych wzajemnych relacji, jak też realizacją wspólnych celów (nastawienie na długofalową, satysfakcjonującą współpracę w miłej atmosferze);
• rozwiązywaniu sporu nie może towarzyszyć presja czasowa;
• podejmowane działania sprzyjają budowaniu wzajemnego zaufania oraz twórczemu rozwiązywaniu problemów.

Ostatnim z ewentualnych rozwiązań jest dominacja, czyli potraktowanie drugiej strony konfliktu z pozycji siły. Może mieć to swoje uzasadnienie głównie w sytuacjach krytycznych, gdy nie ma czasu na dyskusje, najistotniejsze jest osiągnięcie celu, a osoba podejmująca arbitralne decyzje ponosi za nie całkowitą odpowiedzialność.

Styl reagowania w sytuacjach konfliktowych to wyuczona umiejętność i jako taka może podlegać zmianom, doskonaleniu. Zapewne nigdy nie uda nam się radykalnie zmienić własnego sposobu radzenia sobie z konfliktami. Nie zmienia to faktu, że skuteczne rozwiązywanie sporów wymaga różnych reakcji w odmiennych sytuacjach. A tego właśnie możemy – i powinniśmy – się nauczyć, jeśli chcemy być kompetentni i skuteczni w kontaktach z innymi ludźmi.

Tweet

Ewa Rozpędowska