Nowoczesne urządzenia sprzęgające

Fot. BPW

Samoczynny system smarowania szczęki ryglującej (Lubetronic)

Doskonalenie konstrukcji urządzeń sprzęgających pojazdy holujące z dużymi naczepami i przyczepami ciężarowymi ma dziś na celu zwiększenie bezpieczeństwa i wygody ich użytkowania.

Dwa pojazdy tworzące zintegrowany zespół drogowy muszą mieć połączenie bardzo wytrzymałe, stabilne i niezawodne podczas jazdy, uniwersalne dla wszystkich obecnie użytkowanych marek, modeli i wersji środków transportowych danej kategorii, a także dawać się łatwo łączyć i rozłączać nawet przez jednoosobową obsługę. Dlatego też wszelkie nowe rozwiązania techniczne w tej dziedzinie powinny odznaczać się pełną kompatybilnością z systemami dotychczas stosowanymi.

Znormalizowane urządzenie łączące ciągnik siodłowy z naczepą składa się po stronie pojazdu holowanego z płyty ślizgowej i koncentrycznego względem niej, cylindrycznego czopa (o średnicy 2 lub 3,5 cala), zamocowanego górnym końcem do głównej ramy nośnej. Przy dolnym końcu czopa wykonany jest obwodowy rowek, służący do jego ryglowania w części sprzęgu połączonej trwale z ciągnikiem siodłowym. Część tę tworzy wahliwie zamocowane siodło, którego górna powierzchnia współpracuje z płytą ślizgową naczepy. Na środku siodła znajduje się gniazdo ze szczęką ryglującą, przeznaczone do obrotowej współpracy z czopem.

Płyta ślizgowa i siodło przenoszą siły pionowe, powodowane przez masę naczepy, a gniazdo, szczęka i czop - siły poziome, występujące podczas holowania, hamowania i pokonywania zakrętów. Znaczne naciski występujące pomiędzy tymi współpracującymi częściami zwiększają ich wzajemne tarcie i przyspieszają cierne zużycie roboczych powierzchni. Konieczne więc staje się regularne ich smarowanie, będące dość kłopotliwą czynnością obsługową, zwłaszcza przy intensywnej eksploatacji pojazdów. Dlatego w najnowszych konstrukcjach urządzeń sprzęgowych stosuje się nakładki z tworzywa sztucznego o bardzo niskim współczynniku tarcia, które przy współpracy z płytą ślizgową naczepy wykonaną ze stali kwasoodpornej nie wymagają już smarowania. Specjalne smary o przedłużonej trwałości wprowadzane są tylko pomiędzy trące o siebie powierzchnie czopa i szczęki ryglującej.

^{Rys.: Siłownik pneumatyczny do zdalnej obsługi sprzęgu holowniczego}

Służą do tego samoczynne, elektronicznie sterowane dozowniki (Lubetronic), które nie wymagają żadnej obsługi nawet przez trzy lata. Można je instalować także do wszystkich starszych typów szczęk wyposażonych w kanały smarownicze.

Nowe systemy elektroniczne, dzięki zastosowanym w nich czujnikom, pozwalają też na zdalną kontrolę (także ze stanowiska kierowcy) prawidłowości zapięcia sprzęgu siodłowego. Zastosowanie siłowników pneumatycznych umożliwia również zamykanie i otwieranie szczęk ryglujących za pomocą przycisków na panelu sterującym umieszczonym w kabinie. Podobne urządzenia mogą obsługiwać zdalnie sprzęgi holownicze współpracujące z dyszlami przyczep.

Pełny komfort (system KKS - Komfort KupplungsSystem) pracy kierowcy przy wymianie naczep zapewnia połączenie zdalnie obsługiwanych urządzeńryglujących z elektrycznym napędem mechanizmu wysuwania nóg podporowych. Po wprowadzeniu naczepy na miejsce parkowania należy w tym celu podnieść tył ciągnika siodłowego przez zwiększenie ciśnienia powietrza w jego miechach resorujących. Następnie włącza się elektryczny napęd nóg podporowych, działający samoczynnie aż do momentu uzyskania ich kontaktu z podłożem. Potem otwiera się zdalnie szczękę ryglującą, obniża pozycję ciągnika i wyjeżdża nim spod naczepy na odległość umożliwiającą wygodne (ręczne już) odłączenie elastycznych przewodów instalacji elektrycznej i pneumatycznej. Podczas sprzęgania ciągnika z zaparkowaną naczepą wszystkie te operacje przeprowadza się w odwrotnej kolejności, a prawidłowość ich wykonania potwierdzana jest świeceniem odpowiednich diod sygnalizacyjnych na panelu sterującym.