Fot. Launch

Tester diagnostyczny X-431 przydatny przy obsłudze automatycznych skrzyń biegów

Wymontowanie automatycznej skrzyni biegów z pojazdu w celu diagnozowania i lokalizowania ewentualnych usterek powinny poprzedzać obserwacje i testy dokonywane w trakcie jazdy próbnej i na stanowisku kontrolnym.

Ze względu na bardzo skomplikowaną budowę automatycznej skrzyni biegów, jej demontaż nie jest najlepszym sposobem oceny stanu technicznego. Przeprowadzony w nieuzasadnionych przypadkach może przynieść więcej szkody niż pożytku. Dlatego też zawsze, gdy jest to możliwe, należy stosować inne wiarygodne metody diagnozowania.

• ZOBACZ TAKŻE: Obsługa automatycznych skrzyń biegów (cz.I)

Bardzo przydatne przy diagnozowaniu automatycznej skrzyni biegów są relacje i uwagi użytkownika pojazdu dotyczące pojawiających się niedomagań. Przed  rozpoczęciem jakichkolwiek procedur diagnostycznych konieczne jest wstępne sprawdzenie parametrów pracy układu przeniesienia napędu oraz silnika, czyli: poziomu oleju w przekładni, temperatury płynu chłodzącego oraz prędkości obrotowej wału korbowego na biegu jałowym.

Diagnozowanie tradycyjne

We wstępnej fazie procesu diagnostycznego zaleca się wykonanie:

• próby gaśnięcia silnika,
• próby czasu włączania biegów.

Próbę gaśnięcia silnika przeprowadza się przy unieruchomionym pojeździe poprzez określenie spadku wartości prędkości obrotowej silnika przy przełączaniu biegów z pozycji „N” (luz) do pozycji „D” (jazda do przodu) lub „R” (jazda do tyłu).

Próba czasu włączania biegów umożliwia uzyskanie informacji o orientacyjnym zużyciu okładzin ciernych hamulców i sprzęgieł przekładni. Daje też możliwość uzyskania danych na temat poprawności działania hydraulicznego układu sterowania. Przeprowadza się ją, mierząc czas upływający od chwili przesunięcia przełącznika biegów z położenia „N” do położenia „D” lub „R” do początkowego momentu przekazywania napędu.

Przy obsłudze pojazdów z automatyczną skrzynią biegów należy bezwzględnie przestrzegać zakazu uruchamiania silnika sposobem awaryjnym, poprzez pchanie go lub ciągnięcie innym pojazdem. Gdy samochód toczy się z prędkością zaledwie kilku km/h, pompa oleju nie dostarcza ciśnienia roboczego do układu sterującego. W związku z tym zespół przekładni hydromechanicznej nie jest zasilany olejem o odpowiednim ciśnieniu. Dlatego holowanie jest dopuszczalne tylko po uniesieniu (np. na wózku typu „motyl”) kół osi napędowej.

Dla przeprowadzenia głębszej diagnostyki automatycznej skrzyni biegów konieczne są dodatkowo:

• kontrola przekładni hydrokinetycznej pod względem szczelności jej obudowy, za pomocą sprężonego powietrza o ciśnieniu od 0,5 do 1 bara (powietrze tłoczy się do jednego z otworów po zaślepieniu pozostałych i całkowitym zanurzeniu obudowy w wodzie);
• kontrola przekładni hydrokinetycznej pod kątem jej sprawności we wszystkich zakresach pracy poprzez unieruchomienie wałka wyjściowego skrzyni i pomiar prędkości obrotowych uzyskiwanych przez silnik przy pełnym otwarciu przepustnicy lub maksymalnym wydatku pompy wtryskowej;
• test prawidłowości przełączania biegów w trakcie jazdy próbnej lub na hamowni rolkowej (podwoziowej);
• pomiar ciśnienia oleju w obiegu skrzyni z użyciem odpowiedniego wyposażenia diagnostycznego.

Diagnozowanie skrzyń nowoczesnych

Konstrukcje automatycznych skrzyń biegów stosowane obecnie w samochodach są na tyle skomplikowane, że opisane uprzednio ogólne metody diagnozowania mogą okazać się w ich przypadku niewystarczające do postawienia pełnej diagnozy i zlokalizowania przyczyn niedomagań.

W przekładniach automatycznych sterowanych elektronicznie instalowane są rozmaite czujniki, które przekazują rejestrowane w trakcie pracy przebiegi wybranych parametrów w funkcji czasu do pamięci sterownika. Są to czujniki:

• położenia dźwigni zmiany biegów,
• obrotów wału korbowego silnika,
• temperatury oleju,
• ciśnienia oleju,
• obrotów turbiny,
• obrotów na wyjściu przetwornika momentu.

Elektroniczne sterowanie pracą przekładni automatycznej daje możliwość przeprowadzania zmian i regulacji parametrów pracy (np. czasu włączania poszczególnych sprzęgieł i hamulców) bez konieczności jej demontażu.

W tego typu skrzyniach automatycznych przekroczenie wartości parametrów rejestrowanych przez którykolwiek z czujników w sposób odbiegający od wartości dopuszczalnych, zapisanych w pamięci sterownika, powoduje zapamiętanie ich oraz sygnalizację na tablicy rozdzielczej pojazdu wystąpienia usterki w układzie. Tak zarejestrowane kody błędów są sygnałem nieprawidłowego działania przekładni.
Przeprowadzenie diagnostyki z użyciem testera do obsługi elektronicznych układów sterowania daje możliwość odczytania z pamięci sterownika zapisanych w niej kodów błędów oraz warunków pracy przekładni, przy których usterka ta nastąpiła.

Do grupy dostępnych na rynku testerów uniwersalnych, obsługujących zdecydowaną większość eksploatowanych na rynku marek pojazdów wyposażonych w automatyczne skrzynie biegów, należy przyrząd X-431 firmy Launch. Według opinii specjalistów tej dziedziny usług motoryzacyjnych przyrząd ten stwarza możliwości diagnostyczne porównywalne ze stosowaniem diagnoskopów przeznaczonych wyłącznie do jednej marki pojazdów.

^{Rys poniżej: Poszczególne etapy diagnozy automatycznej skrzyni biegów za pomocą testera X-431;
na dole: wydruk protokołu diagnostycznego}

Tweet

Andrzej Kowalewski
Prezes zarządu Launch Polska sp. z o.o.