Fot. CTS, Archiwum

Zasady prostowania wgnieceń

Podane tutaj wyjaśnienia i zalecenia odnoszą się do odkształceń blaszanych powierzchni nieusztywnionych dodatkowymi elementami i obustronnie dostępnych w strukturze nadwozia bądź po wymontowaniu z niej na czas naprawy. Wgniecenia blaszanych wytłoczek powstałe w miejscach ich wewnętrznych wzmocnień można prostować dopiero po przywróceniu pierwotnego kształtu i wytrzymałości uszkodzonych części wzmacniających. Często w takich wypadkach efektem naprawy wewnętrznego wzmocnienia staje się podział wgniecionego obszaru na co najmniej dwie sąsiednie niecki, wymagające osobnego prostowania według poniższych zasad.

Jedna ręka blacharza operuje młotkiem, a druga podtrzymuje klepadłem od spodu najgłębszą cześć wgniecenia	Klepadło stalowe zastosowane do prostowania blachy aluminiowej powinno mieć część roboczą owiniętą tkaniną

Płytkie zagłębienia, w których nie doszło do wyraźnych rozciągnięć lub spęczeń odkształconego materiału, przywraca się do pierwotnego stanu za pomocą lekkich uderzeń młotka kierowanych, raz koło razu w zagięcie blachy na obwodzie wgniecenia. Na "pamięć" aluminiowej blachy, czyli jej samoczynny powrót do pierwotnego stanu pod wpływem jej własnych, wewnętrznych naprężeń, liczyć tu raczej nie można. Potrzebne jest natomiast stopniowe przemieszczanie kolejnych partii materiału, zmierzające do przekształcenia strefy wklęsłej w wypukłą poprzez prostowanie jej zagiętych krawędzi.

Niezamierzony podział pierwotnego wgniecenia (1) na trzy wtórne (2) z powodu nadmiernego rozciągnięcia blachy

Przy idealnym przebiegu tej operacji następuje nie tylko lokalna likwidacja zagięcia, lecz także spęczenie materiału uprzednio rozciągniętego i rozciągnięcie spęczonego, a w konsekwencji – podnoszenie się dna wgniecenia. W praktyce idealne skutki podejmowanych działań zdarzają się jednak niezwykle rzadko. Przeważnie więc wyprostowaniu początkowego obwodu wgniecenia towarzyszy jego koncentryczne przesunięcie do wnętrza prostowanej niecki. Dlatego niezbędne staje się prowadzenie uderzeń po torze zacieśniającej się spirali.

Usuwanie nadmiaru materiału zgromadzonego w środkowej części wgniecenia za pomocą podgrzewacza indukcyjnego i...	...nierdzewnego młotka użytego wraz z klepadłem do wstępnego rozpłaszczenia rozgrzanych nierówności

Nie można, niestety, doprowadzić w ten sposób do całkowitej likwidacji wgniecenia, ponieważ plastyczne prostowanie obwodowego zagięcia, czyli spęczanie zewnętrznej i rozciąganie wewnętrznej warstwy zgiętego materiału, wymaga adekwatnych reakcji równoważących siły wywierane uderzeniami młotka. Przy niczym niepodpartej krawędzi wgniecenia siła uderzenia dzieli się na dwie składowe. Jedna nie ma istotnego znaczenia, gdyż działa wzdłuż nieuszkodzonej powierzchni blaszanego elementu i równoważona jest jego sztywnością. Druga, o kierunku stycznym do ścianki wgniecenia, napotyka reakcję dopiero na jego dnie. Im mniejszy jest obszar niecki, tym reakcja jest słabsza, więc trzeba ją wzmocnić bezwładnością centralnie umieszczonego klepadła. Powstają dzięki temu pary sił ściskających blachę wzdłużnie, czyli stopniowo spęczających rozciągnięte jej partie.

Pilnik blacharski wygładza wyprostowaną powierzchnię, usuwając jej wypukłości i ujawniając wklęsłości	Końcową obróbkę naprawianej strefy wykonuje się szlifierką usuwającą drobne wżery i rysy

Przy prawidłowym przeprowadzeniu takiej obróbki spęczającej najpierw powracają do pierwotnej postaci partie blachy najbliższe obwodu, a na końcu samo dno wgniecenia. Jednak efekt końcowy bardzo rzadko bywa w pełni zadowalający, ponieważ wyprostowany fragment nie mieści się przeważnie w swym poprzednim miejscu. Przyczyną może być zarówno rozciągnięcie wszystkich ścianek niecki występujące przy głębszych wgnieceniach, jak też ich niezamierzone rozklepywanie podczas naprawy przy wspólnym kierunku działania młotka i klepadła.

Efekty blacharskiego usuwania wgnieceń nie muszą być idealne, gdyż małe wgłębienia niweluje potem szpachlówka

Zadawalającym efektem końcowym mechanicznego prostowania jest zebranie całego "nadmiaru" powierzchni blachy na środku wgniecenia, gdzie daje się on potem płasko rozprowadzić innymi metodami. Zwykle jednak usunięciu wklęsłości całego uszkodzonego obszaru towarzyszy pojawienie się na nim wielu mniejszych zagłębień, które trzeba usuwać z osobna poprzednio opisanym sposobem, zmieniając w razie potrzeby klepadło i młotek na mniejsze.

Tweet

Toni Seidel
Prezes CTS sp. z o.o.